Μαστίχα, το θαύμα της Χίου

Αν υπήρχε σήμα κατατεθέν για τη Χίο, αυτό σίγουρα θα ήταν το μαστιχόδεντρο, το μοναδικό δώρο που συχνά στο παρελθόν έγινε και κατάρα αφού το μονοπώλιό της μαστίχας ήταν ανέκαθεν το μήλον της έριδος μεταξύ των ισχυρών της κάθε εποχής.

Το δέντρο της Μαστίχας
Δέντρο αειθαλές, ανήκει στην οικογένεια Pistachia, φτάνει τα 2-3 μέτρα ύψος και η παραγωγή της μαστίχας ξεκινά από τον 5ο με 6ο χρόνο ζωής του σχίνου, όπως ονομάζουν οι ντόπιοι το μαστιχόδεντρο.
Ο μαστιχοφόρος αυτός σχίνος, τόσο παλιός όσο και το χώμα που τον συγκρατεί και τον θρέφει, ρίχνει τον ίσκιο του, εδώ και αιώνες πάνω στην Χιώτικη γη. Γύρω από αυτόν, στήθηκαν νοικοκυριά και συγκροτήθηκαν κοινωνίες με συγκεκριμένη νοοτροπία και παράδοση, των οποίων τα σημάδια υπήρξαν ανεξίτηλα στο πέρασμα των αιώνων.
Το νησί της Χίου με τη μακραίωνη ιστορία, η γενέτειρα του Ομήρου, σύμφωνα με την παράδοση, διέθετε πάντα ένα μυστικό όπλο: την παγκοσμίως γνωστή μαστίχα. Είναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι μία από τις ερμηνείες της ονομασίας της Χίου είναι ότι προέρχεται από φοινικική λέξη που σημαίνει "μαστίχα"; Η λέξη μαστίχα στα ελληνικά φαίνεται να προέρχεται από το ρήμα "μαστιχάω" ή από τη λέξη "μάστιξ", που σημαίνει μαστίγιο ή βούρδουλας, γιατί το μαστιχόδεντρο ραβδιζόταν αντί να κλαδεύεται.
Αυτό το μαστιχόδεντρο ή αλλιώς σχίνος, όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι τόσο παλιό όσο και το χώμα στο οποίο φυτρώνει και από το οποίο τρέφεται. Το δέντρο αυτό ρίχνει τη σκιά του στη γη της Χίου εδώ και αιώνες. Γύρω από αυτό αναπτύχθηκαν τα νοικοκυριά και οι κοινότητες με συγκεκριμένο πολιτισμό και παραδόσεις, τα σημάδια των οποίων παρέμειναν αναλλοίωτα στο πέρασμα του χρόνου. Πολλοί φυσιοδίφες και περιηγητές που επισκέφτηκαν τη Χίο, από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μαστιχόδεντρο και τη μαστίχα την ίδια. Όλοι τους επιχείρησαν να δώσουν μια εξήγηση για το γεγονός ότι η μαστίχα, από όλο τον κόσμο, καλλιεργείται μόνο σε αυτή την μικρή περιοχή της Χίου που φέρει την ονομασία "Μαστιχοχώρια".
Η θέση του νησιού υπήρξε η αιτία που προσήλκυσε τόσους κατακτητές, του Γενοβέζους, τους Βενετούς και τους Τούρκους και ευνόησε την ανάπτυξη του εμπορίου. Η μαστίχα τούς απέφερε τεράστιο κέρδος από τη μονοπωλιακή της εκμετάλλευση.
Στην Ελλάδα, γίνεται εκτεταμένη χρήση της μαστίχας για την παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών, και ιδιαίτερα διαφόρων ειδών λικέρ και ούζου. Το λικέρ "Μαστίχα Χίου" και το ποτό "Ούζο Μαστίχας", είναι γνωστά ελληνικά ποτά. Οι Αραβες νοστιμίζουν το πόσιμο νερό καίγοντας μαστίχα. Η μαστίχα της Χίου χρησιμοποιείται σε γλυκά, καραμέλες, "λουκούμια", μπισκότα, παγωτά, τσουρέκια και μπισκότα. Η "γλυκιά μαστίχα", που είναι αρκετά γνωστή, σερβίρεται με έναν περίεργο τρόπο που ονομάζεται "υποβρύχιο" γιατί είναι βυθισμένη μέσα σε ένα ποτήρι νερό.
Η μαστίχα της Χίου χρησιμοποιείται και ως καρύκευμα. Στην Κύπρο και τη Σαουδική Αραβία, αλλά και σε άλλα αραβικά κράτη, τη χρησιμοποιούν για να δώσουν νοστιμιά στο ψωμί. Στον Λίβανο και τη Συρία, οι νοικοκυρές παρασκευάζουν ένα παραδοσιακό τυρί που έχει το άρωμα και τη γεύση της μαστίχας. Οι Άραβες θεωρούν δείγμα μεγάλης πολυτέλειας να νοστιμίζει κανείς τα φαγητά, τα γλυκά η ακόμα και το γάλα με μαστίχα, γεγονός που μπορεί ίσως να αποδοθεί σε αναφορές που υπάρχουν στα ιερά του κείμενα.

Το “κέντος” και η συλλογή της μαστίχας

Η προετοιμασία του σχίνου και η συλλογή της μαστίχας είναι πολύ επίπονες εργασίες που αρχίζουν Ιούνιο με το καθάρισμα του εδάφους κάτω από τον σχίνο. Το έδαφος αφού καθαριστεί επιμελώς, στρώνεται με ένα ειδικό άσπρο χώμα καλά κοσκινισμένο. Κατόπιν αρχίζει το «κέντημα» στον κορμό του δένδρου, το οποίο είναι τομές 10-15mm, μία φορά την εβδομάδα για 6-8 εβδομάδες. Ο αριθμός των τομών ποικίλει από 20-100 ανάλογα με την ηλικία και το μέγεθος του δένδρου. Η μαστίχα αρχίζει σιγά σιγά να ρέει από τις τομές σαν δάκρυ. Η μεγαλύτερη ποσότητα πέφτει στο ασπρόχωμα και κάνει 15-30 μέρες να στερεοποιηθεί, αναλόγως των καιρικών συνθηκών.

Άλλες χρήσεις της μαστίχας Χίου
 
Στην παρασκευή καλλυντικών και αρωμάτων (κρέμες, σαμπουάν). Στην λιθογραφία, ζωγραφική, ποτοποιία, υφαντουργία, βαμβακουργία, βιομηχανία. Στην οδοντοϊατρική για το δυνάμωμα των ούλων και την αντισηψία του στόματος. Η μαστίχα επίσης χρησιμοποιείται με επιτυχία στην μαγειρική και στην ζαχαροπλαστική (λουκούμια, μαστιχοκαραμέλες, μαστιχάτο, ψωμί).

Η Μαστίχα ως φάρμακο
 
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται και πάλι στην Φαρμακευτική και στην Ιατρική για θεραπεία του σακχαροδιαβήτη, της χοληστερίνης, και ειδικά του στομαχόπονου.
Σε συνέδριο Ιατρικής (Αθήνα 1999) ανακοινώθηκε ότι η μαστίχα, εκτός των υπολοίπων ευεργετικών ιδιοτήτων της, θεραπεύει και το έλκος στομάχου.
Έχει επίσης βρεθεί ότι διαθέτει και αντικαρκινικές ιδιότητες οι οποίες δεν έχουν ακόμη βρει εφαρμογή, λόγω έλλειψης απαραίτητης έρευνας.
Πηγή








































Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου