Σαμπούκος ή Κουφοξυλιά, για τη γρίπη και το κρυολόγημα

Περιγραφή

 

 Φυτό μέσου ύψους ευρύτατα διαδεδομένο σε ορεινές περιοχές. Αφθονεί σε δροσερά μέρη (χαράδρες, ρυάκια κ.α.) ενώ οι χρήσεις του είναι πολλές. Aπό το Σαμπούκο φτιάχνονται από σφυρίχτρες μέχρι κρασί. Ακόμη χρησημοποιείται για την παραγωγή χρωμάτων. Η ρίζα και η φλούδα έχουν μαύρες χρωστικές ουσίες, οι καρποί μωβ και τα φυλλα πράσινες. Τα φύλλα του είναι ένας σχεδιασμός από οδοντωτά και λογχοειδή φυλλάρια. Τα ανθάκια που βγάζει είναι λευκά και τα χαρακτηρίζει έντονο άρωμα. Αφότου πραγματοποιηθεί η καρπόδεση σχηματίζουν κάποιες μικρές μαύρες ράγες. Ο κορμός του σαμπούκου έχει ανοιχτόχρωμο φλοιό με σχισμές όπως επίσης και λευκά στίγματα. Οι καρποί είναι μαύροι (μοιάζουν με ρόγες) και περιέχουν παρα πολύ βιταμίνη C και Σαμβουνιγρίνη, Μηλικό, Οξικό, Τρυφικό οξύ κ.α. Τα κλαδιά του περιέχουν άφθονη εντεριώνη, δηλαδή κούφο-ξυλιά. Παλαιότερα τα παιδία ορεινών περιοχών φτιάχναν σφυρίχτες και φυσοκάλαμα με κλαδιά που είχαν αδειάσει το εσωτερικό τους. Οφείλει το όνομά του στην ελληνική λέξη "σαμβύκη" ή " ιαμβύκη" αιολικός τύπος του "σάνδυξ", που σημαίνει κόκκινο επειδή από το Σαμπούκο έφτιαχναν το κόκκινο χρώμα, όπως προαναφέρθηκε. Η συλλογή των ανθών γίνεται την εποχή ανθοφορίας δηλαδή άπο τον Απρίλιο ως τον Ιούλιο, των καρπών Αύγουστο και Σεπτέμβριο, ενώ της φλούδας η κυριότερη παράμετρος είναι η ηλικία του φυτού που πρέπει να κυμαίνεται από ενός εως δύο ετών.

Τα άνθη και οι καρποί είναι πικρά, ξηραντικά, δροσερά και ελαφρώς γλυκά. Ο φλοιός είναι καυτός, πικρός και ξηραντικός. Τα άνθη του φυτού περιέχουν φλαβονοειδή, υδροκυανικό γλυκοσίδιο σαμπουνιγκρίνη, τανίνες και αιθέριο έλαιο. Οι καρποί περιέχουν ιμβερτοσάκχαρο, φυτικά οξέα, τανίνη, βιταμίνες Α, C και Ρ, ανθρακοκυανικές χρωστικές ουσίες και ίχνη αιθέριου ελαίου.

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη - συλλογή

 

 Τα μέρη που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι ο φλοιός, τα άνθη, οι καρποί και τα φύλλα. Τα άνθη συλλέγονται την άνοιξη και στις αρχές καλοκαιριού. Ο φλοιός και οι καρποί συλλέγονται Αύγουστο και Σεπτέμβριο.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις 

 

 Ο φλοιός δρα ως καθαρτικό, εμετικό και διουρητικό. Τα φύλλα δρουν ως εξωτερικό μαλακτικό και επουλωτικό, εσωτερικά καθαρτικό, αποχρεμπτικό, διουρητικό και εφιδρωτικό.

Τα άνθη δρουν ως εφιδρωτικό και αντικαταρροικό. Αν ληφθούν προληπτικά για να δυναμώσουν το άνω αναπνευστικό σύστημα αντιμετωπίζονται ευκολότερα τα συμπτώματα της αλλεργίας λόγω της γύρης στην ατμόσφαιρα. Οι καρποί δρουν ως εφιδρωτικό, διουρητικό και υπακτικό.

Όλα τα αέρια μέρη του φυτού λοιπόν είναι χρήσιμα. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για μωλωπισμούς, διαστρέμματα, τραύματα και χιονίστρες. Τα άνθη του είναι πολύ καλά για θεραπεία κρυολογημάτων και γρίπης. Είναι κατάλληλα και για κάθε καταρροϊκή φλεγμονή του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος, όπως πυρετός εκ χόρτου και ιγμορίτιδα. Οι καρποί του Σαμπούκου έχουν παρόμοιες ιδιότητες με τα άνθη αλλά επιπλέον είναι χρήσιμοι και στους ρευματισμούς. Για κρυολογήματα και πυρετούς ο Σαμπούκος συνδυάζεται με Μέντα, Αχιλλέα ή Ύσσωπο. Για τη γρίπη συνδυάζεται με Ευπατόριο το διατρητόφυλλο. Για την καταρροή με το Σολιντάγκο.

Ο Σαμπούκος συνδυάζεται καλά με Δυόσμο, Αχιλλέα, Ύσσωπο και Φλαμούρι για φλεγμονές των άνω αναπνευστικών οδών (άνθη και καρποί) και με Τριφύλλι, Χαμομήλι και Ιτιά για ρευματικούς πόνους (οι καρποί).

Παρασκευή και δοσολογία 

 

Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 2 κουταλιές του τσαγιού ξηρά ή φρέσκα άνθη, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα. Αν έχουμε φρέσκους καρπούς μπορούμε να πιούμε το χυμό τους ως εξής. Βράζουμε τους καρπούς σε νερό 2-3 λεπτά και μετά τους εκθλίβουμε για να πάρουμε το χυμό. Πίνουμε 3 κουτάλια του φαγητού ημερησίως. Υπό μορφή βάμματος το παίρνουμε για κρυολόγημα και γρίπη ή νωρίς την άνοιξη για να βοηθήσει να μειωθούν αργότερα τα συμπτώματα του αλλεργικού πυρετού.

Προφυλάξεις

 

  Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε κανένα μέρος του δέντρου αν η κατάσταση της υγείας μας θα μπορούσε να επιδεινωθεί με περαιτέρω ξήρανση ή εξάντληση υγρών. Δεν χρησιμοποιούμε τον φλοιό κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί είναι ισχυρό καθαρτικό.

Πηγή